Verantwoording opzet lijn Burgerschap bij OnlineGastles

Uitgangspunten
Uitgangspunt is: De Leukste les buiten de boekjes! Wij geloven dat Burgerschap een vak is waarbij leerlingen aan meningsvorming moeten doen. Nadenken over zaken, een mening vormen, luisteren naar een mening van anderen, eventueel het eigen beeld bijstellen, etc. Onderdeel worden van de samenleving begint met onderdeel zijn van de samenleving. Dus geen boekjes met invuloefeningen, maar actieve werkvormen waarbij het samenwerken met anderen centraal staat.

Onderwerpen en gastsprekers
Per kerndoel is een lijst met onderwerpen vastgesteld (zie: opbouw lijn Burgerschap). Deze zijn actueel, maar staan los van de dagelijkse actualiteit. Dit maakt de lessen voor een langere tijd bruikbaar. Thema’s als duurzaamheid, moderne slavernij, democratische processen en veiligheid in de klas zijn actueel en zullen dat ook blijven. Per onderwerp is een gastspreker uit het werkveld benaderd. Hierbij zijn de kerndoelen leidend.

Opbouw van de lijn Burgerschap
Doelgroep 
De lessen zijn gericht op bovenbouwleerlingen in het PO. Tevens kunnen de lessen ingezet worden als plusmateriaal in de lagere groepen. De flexibiliteit in de opzet en de ruimte tot improvisatie bij de verwerking van de lessen, maken de lessen uitermate geschikt om in een plusklas aan te bieden. De inhoud van de lessen is gekoppeld aan de kerndoelen voor het primair en speciaal onderwijs. De inhoud en het niveau van de lessen maakt deze ook geschikt voor de eerste jaren in het VMBO (B/K).

Opbouw van de lijn Burgerschap
De conceptkerndoelen burgerschap zijn in juli 2025 opgeleverd door SLO. De nieuwe kerndoelen zijn nog niet definitief vastgesteld, maar vormen wel al de basis van ons lesprogramma. De kerndoelen zijn gekoppeld aan verschillende domeinen. Hieronder een overzicht:

Domein: Democratische oefenplaats
Kerndoel 19: De school geeft vorm aan de democratische oefenplaats.

Domein: Samenleven in een democratische rechtsstaat
Kerndoel 20: De leerling leert over samenleven in een democratische rechtsstaat.

Domein: Vormgeven aan democratische en maatschappelijke betrokkenheid
Kerndoel 21: De leerling doet ervaring op met democratische en maatschappelijke betrokkenheid.

Opbouw lessen
Iedere les heeft een lesdoel. De inhoud van de les is rondom dit doel bepaald. De les bestaat uit 3 fases:
Fase 1: voorbereidingsopdracht
Fase 2: de gastles
Fase 3: de verwerkingsopdracht.

In fase 1 oriënteren de leerlingen zich op het onderwerp van de les. In deze fase activeren de leerlingen hun voorkennis, maar doen zij ook al nieuwe kennis op. Fase 2 bestaat uit de gastles zelf. De leerlingen volgen de les op het digibord. Het is aan de leerkracht om te bepalen op welke wijze een actieve luisterhouding gestimuleerd wordt. In deze fase vindt de daadwerkelijke kennisoverdracht plaats. In fase 3 gaan de leerlingen actief aan het werk met de opgedane kennis. In diverse verwerkingsvormen geven de leerlingen blijk van de opgedane kennis.

Alle fases staan beschreven in een lesbrief die bij het online komen van de gastles wordt verstrekt. Binnen de opdrachten is bewust veel ruimte gelaten voor eigen invulling. Hiermee krijgt de leerkracht de ruimte om de opdrachten passend te maken voor de groep.

Weekplanning
Het is mogelijk (wenselijk) de drie stappen te spreiden over de week. Hierdoor komt het onderwerp meerdere keren per week aan bod, waardoor de kans dat het lesdoel behaald wordt vergroot wordt. Bij spreiding wordt het volgende schema geadviseerd:
Stap 1: maandag of dinsdag
Stap 2: woensdag
Stap 3: donderdag of vrijdag.

Benodigdheden
Specifieke voorkennis van de leerkracht is niet nodig, de lessen spreken voor zich. In de klas moet een digibord aanwezig zijn voor het klassikaal volgen van de lessen. Voor de voorbereidingsopdrachten en verwerkingsopdrachten hebben de leerlingen een device nodig met toegang tot internet. Verder zijn voor de opdrachten materialen nodig die normaal gesproken op een school voor handen zijn.

Afhankelijk van de eisen die de leerkracht stelt is een schrift met pen of potlood nodig voor het maken van aantekeningen tijdens de gastles.